نگهداری اسپاتی فیلوم برای افراد مبتدی آسان است و تنها کافی است که برخی از اصول مراقبتی گیاه را بدانند. اما قبل از اینکه بخواهیم وارد این مبحث شویم، اجازه بدهید گیاه را به صورت کلی معرفی کنیم. اسپاتی فیلوم نام های دیگری مانند: گل چمچه‌ای و زنبق صلح دارد. در زبان انگلیسی به آن peace lily می‌گویند و نام علمی آن هم Spathiphyllum spp است. این گیاه متعلق به آمریکای مرکزی و آسیاست. گل اسپاتی فیلوم از خانواده Araceae به شمار می‌آید.
این گیاه خاصیت تصفیه‌کنندگی بالایی دارد؛ بنابراین برای استفاده در منازل و محیط کار مناسب است. از مشخصات ظاهری آن میتوان به برگ‌های سبز نیزه‌ای شکل و براق اشاره کرد. رگ‌برگ‌های موجود در این گیاه حتی از دور هم قابل‌تشخیص است. گل‌های سفیدرنگ و استوانه‌ای شکلی روی سنبله سفید به طول 3 سانتی‌متر روی گیاه نمایان است. سنبله از طریق براکته سفید پوشش داده شده است. این گیاه می‌تواند تا ارتفاع 60-45 سانتی‌متر رشد کند.
اسپاتی فیلوم را چه زمانی آبیاری کنیم؟
در نگهداری اسپاتی فیلوم توجه به آبیاری آن مهم است. این گیاه نسبت به آبیاری منظم علاقه‌مند است و خاک مرطوب را می‌پسندد؛ اما دلیل نمی‌شود که خاک گیاه را در زمان آبیاری باتلاقی سازید. روش خوب برای تشخیص صحیح زمان آبیاری، توجه به میزان خشکی خاک است. زمانی که سطح خاک اسپاتی فیلوم تا عمق 2-3 سانتی‌متر خشک باشد، می‌توانید آن را آبیاری کنید.
درصورتی‌که مقدار آبیاری را بیش‌ازحد انجام دهید، ممکن است حاشیه برگ‌های گیاه پژمرده شوند یا حتی برگ‌ها بریزند. همچنین این نکته را هم در نظر بگیرید که هرچه محل نگهداری گیاه پرنورتر باشد، دفعات آبیاری آن هم افزایش خواهد یافت. اگر آبیاری گیاه را فراموش کردید، نگران نباشید در اسرع وقت گیاه را آبیاری کنید. این گیاه بااینکه آبیاری منظم را می‌پسندد، اما در برابر کم‌آبی هم مقاوم است.
نور مناسب در نگهداری اسپاتی فیلوم
نگهداری اسپاتی فیلوم در زیر نور غیرمستقیم و متوسط خورشید ایده‌آل است. شما می‌توانید با قرار دادن گیاه در پشت پنجره شرقی/ غربی این نیاز گیاه را برآورده کنید. بااین‌حال یکی از توانایی گیاه مقاوم بودن آن در برابر نور کم خورشید است. در واقع اسپاتی فیلوم قادر است حتی در مکانی بدون پنجره هم زنده بماند.
میزان گل‌دهی اسپاتی فیلوم وابسته به میزان نوری که از خورشید دریافت می‌کند، است. با این وجود میتوان گفت که اصلی‌ترین علت گل ندادن اسپاتی فیلوم عدم دریافت نور کافی است. خبر خوب اینکه گیاه محبوب شما حتی می‌تواند در نور مصنوعی فلورسانس به رشد طبیعی خود ادامه دهد.
نکته: هرچه میزان دریافت نور در اسپاتی فیلوم کم‌تر باشد، تعداد گل‌ها و سایز آنها هم کم‌تر خواهد بود. البته این گیاه تحمل نور شدید و مستقیم خورشید را هم ندارد و قرارگیری آن در این شرایط سبب سوختگی گیاه می‌شود.
از چه خاکی برای نگهداری اسپاتی فیلوم استفاده کنیم؟
در نگهداری اسپاتی فیلوم می‌بایست به نوع خاک توجه کنید. اسپاتی فیلوم برای رشد به خاک زه‌کشی شده، غنی و کمی اسیدی نیازمند است. شما می‌توانید با ترکیب موادی مانند: پیت ماس، خاک‌برگ، کوکوپیت و پرلیت شرایط مطلوبی را برای گیاه محیا کنید.
نحوه کوددهی در نگهداری اسپاتی فیلوم
رشد سریع اسپاتی فیلوم با کوددهی منظم در فصل رشد (بهار و تابستان) امکان‌پذیر است. شما می‌توانید هر 3 هفته یک‌بار به گیاه کود دهید. البته دقت کنید که در کوددهی گیاه افراط نکنید؛ زیرا گیاه با مشکلاتی از قبیل قهوه‌ای شدن برگ‌ها مواجه خواهد شد. شما می‌توانید از کودهای کامل که شامل آهن و منیزیم هستند، برای این گیاه استفاده کنید. زمانی‌که گیاه با فقر آهن و منیزیم مواجه می شود، حاشیه برگ‌های آن هم با گذشت زمان زرد می‌شوند. پیشنهاد می‌کنیم که از هیومیک اسید برای تأمین نیازهای تقویتی گیاه استفاده کنید.
تکثیر اسپاتی فیلوم چگونه انجام گرفته می‌شود؟
حال که با اصول نگهداری اسپاتی فیلوم آشنا شدیم، می‌خواهیم در ادامه این بخش هم به آموزش پاجوش که یکی از روشهای تکثیر اسپاتی فیلوم است، بپردازیم. بهتر است تکثیر این گیاه را در فصل رشد (بهار- تابستان) انجام دهید. در این روش شما می‌توانید با استفاده از توده‌های متراکم گیاه تازه‌ای را به وجود آورید.
ابتدا خاک اطراف اسپاتی فیلوم را کمی خیس کنید. سپس این گیاه را از گلدان به‌آرامی خارج کنید. گیاهی را که خارج کرده‌اید را روی یک زیرانداز مانند روزنامه قرار دهید. سپس سراغ پاجوش‌هایی بروید که حداقل 3-4 برگ دارند و آنها را از گیاه اصلی جدا کنید. اگر فکر می‌کنید تعداد برگ‌ها کم است، سعی کنید سراغ برگی بروید که به پاجوش بیشتری وصل شده است. در قطع کردن ریزوم‌ها از چاقوی ضدعفونی شده و تیز استفاده کنید. بخش‌های مختلف گیاه را می‌توانید در گلدان‌های مجزا که خاک سبک، غنی و زه‌کشی دارند بکارید.
نکته: کاشت عمیق پاجوش‌ها درست تا عمقی که قبلاً قرار داشتند به رشد آنها کمک می‌کند. همچنین برای قوی‌تر شدن ریشه‌ها، بهتر است به مدت 2 هفته با کیسه پلاستیکی شفاف روی گلدان‌ها را بپوشانید.
بررسی مشکلات اسپاتی فیلوم و راه‌حل آنها
ممکن است در طول نگهداری اسپاتی فیلوم با مشکلاتی مواجه شوید. در این بخش می‌خواهیم علل بروز مشکلات اسپاتی فیلوم را بررسی کنیم و راه حل مناسبی را برای درمان آنها ارائه کنیم.
از مشکلات رایج اسپاتی فیلوم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- زرد شدن برگ‌ها
- قهوه‌ای شدن نوک برگ‌ها
- سیاه شدن برگ‌ها
- زرد شدن برگ‌های پایینی گیاه
- سبز شدن گل‌ها بعد از مدتی
برای اینکه به درمان موارد ذکرشده بپردازید ابتدا باید علت به وجود آمدن آنها را بدانید. با ما همراه باشید تا به بررسی علل مشکلات رایج این گیاه بپردازیم.
علت زرد شدن برگ‌های اسپاتی فیلوم را میتوان مواردی مانند آبیاری زیاد یا کم، بالا رفتن سن گیاه، کمبود مواد مغذی در خاک و زه‌کشی نامناسب گلدان دانست. راه‌حل: بین دو آبیاری می‌بایست خاک گلدان تا عمق ۲ – ۳ سانتی‌متری خشک شود. بعد از آبیاری باید آب اضافی از زیر گلدان خارج شود (زه‌کشی شده باشد).
علت قهوه‌ای شدن نوک برگ‌های اسپاتی فیلوم می‌تواند به‌خاطر کمبود رطوبت در محیط باشد. استفاده از آب سنگین و تصفیه نشده هم موجب قهوه‌ای شدن نوک برگ‌ها می‌شود. راه‌حل: با استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز یا جزیره می‌توانید این مشکل را حل کنید. برای غبارپاشی آن از آب تصفیه‌شده یا جوشیده شده خنک استفاده کنید.
آبیاری زیاد، علت زرد شدن برگ‌های پایینی گیاه است. همچنین سرمای شدید هم می‌تواند سبب بروز این مشکل در گیاه شود. راه‌حل: اگر در فصل سرد سال با این مشکل مواجه شدید، گیاه را به محلی با دمای بالا منتقل کنید. حتماً باید بین دو آبیاری خاک گیاه خشک شود، سپس می‌توانید گیاه را آبیاری کنید.
سبز شدن گل‌ها بعد از مدتی یک مشکل کاملاً طبیعی است و نگرانی زیادی ندارد. ولی اگر گل‌های گیاه اسپاتی فیلوم از همان ابتدا به شکل سبز می‌رویند، ممکن است دلیل این امر کمبود مواد مغذی در خاک گیاه باشد. راه‌حل: از کود دهی منظم در زمان نگهداری اسپاتی فیلوم غافل نشوید. خصوصاً این کود می‌بایست غنی از آهن و منیزیم باشد. کود سه بیست هم برای بهبود اندازه گل و رنگ گل‌ها مفید است.
در علت سیاه شدن برگ‌های گل اسپاتی فیلوم عواملی مانند: آبیاری زیاد یا کم، قرارگیری گیاه در معرض مستقیم خورشید و درگیری گیاه با بیماری‌های قارچی نقش دارند. راه‌حل: آبیاری را زمانی‌که سطح خاک تا 2 -3 سانتی‌متر خشک شد، انجام دهید. از قرار دادن گیاه در معرض تابش نور مستقیم خورشید خودداری کنید.
علت شل شدن برگ‌های اسپاتی را میتوان عواملی مانند آبیاری نامناسب، قرارگیری در معرض نور زیاد خورشید، هجوم بیماری‌های قارچی، زه‌کشی نامناسب خاک و رطوبت کم دانست. راه‌حل: ابتدا نحوه نگهداری اسپاتی فیلوم را بررسی کنید و عملکرد صحیح خودتان در هر کدام از موارد ذکر شده را آنالیز کنید.
سؤالات متداول
1) آیا میتوان با نگهداری اسپاتی فیلوم در آب آن را تکثیر کرد؟
بله. یکی از روشهای تکثیر اسپاتی فیلوم قلمه زدن است. برای این کار شاخههایی را که جوان و سرحال هستند را از گیاه مادر جدا کنید. آنها را در یک ظرف شیشهای حاوی آب قرار دهید و تا ریشهدار شدن قلمه صبر کنید.
2) طول عمر اسپاتی فیلوم چقدر است؟
به طور متوسط، این گیاهان میتوانند بین سه تا پنج سال زنده بمانند.
3) چرا اسپاتی فیلوم من فقط یک گل دارد؟
شایعترین دلیل عدم شکوفایی این گیاه، کمبود نور است. سایر علل رایج برای بروز این مشکل مواردی مانند آبیاری نامناسب، خاک فقیر، مشکلات دمایی و پیری ریشه گیاه است.
نتیجه‌گیری
در حالت کلی نگهداری اسپاتی فیلوم آسان است و برای افراد مبتدی گزینه مناسبی است. این گیاه در برابر نور کم مقاومت خوبی دارد اما نسبت به نور مستقیم و شدید خورشید حساس است و دچار سوختگی در برگ می‌شود. گل اسپاتی فیلوم به رطوبت علاقه‌مند است و برای نگهداری آن محیط باید از رطوبت کافی برخوردار باشد. شما می‌توانید هرگونه سؤالی را در زمینه نگهداری اسپاتی فیلوم در بخش دیدگاه مطرح کنید. کارشناسان تیته آماده پاسخگویی به سؤالات شما هستند.